‘स्थानीय तह पनि एउटा सरकार हो भन्ने मान्यता स्थापित गर्नुपर्छ’

सुर्खेत । जनताको नजिकको सरकार भनेकै स्थानीय सरकार हो । स्थानीय सरकारबाट जनताले के कस्ता सुविधा पाए ? जनप्रतिनिधिले चुनावताका जनतासँग गरेका प्रतिबद्धता अहिले कुन कुन पूरा भए र के के पूरा हुने क्रममा छन् ? यी नै विषयमा रहेर जाजरकाेटकाे बारेकोट गाउँपालिकाका अध्यक्ष वीरबहादुर गिरीसँग गरिएको कुराकानी:

– तपाईं निर्वाचित भइसकेपछिका उपलब्धि के के छन् ?

अहिले जनताले परिणाम खोजेका छन् । हाम्रा काम गर्ने नीति, तरिका र पद्धतिका कुराहरू प्रक्रियाभित्र घुमिरहेका छन् । त्यसैले हामी एक वर्षको समयभित्र जनताले देख्ने गरी परिवर्तन भएको छ भन्ने स्थितिमा छैनौं । जनताले देख्ने गरी परिणाममुखी कामको यात्रामा बारेकोट गाउँपालिका अघि बढेको छ । हाम्रो कार्यकालभित्र समृद्धिको यात्रामा हिँडिरहेको बारेकोट बनाउन हामीले नयाँ कामको प्रारम्भ गरेका छौं । शिक्षामा बारेकोटका ९ वडाका बाल विकास केन्द्रमा प्रविधिमैत्री सिकाइ आरम्भ गरेका छौं ।

बारेकोटमा फरक मानव घर, फरक पशु घर निर्माण अगाडि बढाएका छौं । समृद्धिको आधारभूत रूपमा कृषि र पशुपालनलाई अगाडि बढाएका छौं । कृषिमा एउटा वडा एउटा नमुना कार्यक्रम र पशुपालन क्षेत्रमा पशुपालन व्यवसायलाई प्रवर्द्धन गर्न कृषकलाई गोठालो भत्ताको कार्यक्रम ल्याएका छौं । एकल पुरुषलाई जीवन निर्वाह गर्न भत्ताको व्यवस्था गरेका छौं । विपन्न नागरिकलाई स्वास्थ्योपचारमा सहज बनाउन एकीकृत विपन्न नागरिक स्वास्थ्योपचार कोष स्थापना गरेका छौं ।

पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि बारेकोट आफैं सुन्दर ठाउँ हो । देश विदेशमा प्रचारप्रसार गर्न पर्यटन गुरुयोजना निर्माण अगाडि बढाएका छौं । पानी उपयोगका लागि गुरुयोजना बनाएका छौं । बारेकोटलाई समृद्धिको बाटोमा हिँडाउन सकिने काम प्रारम्भ गरेका छौं ।

– चुनावताका जनतासामु गरेका प्रतिबद्धताको अवस्था के कस्तो छ ?

हामी राम्रो कामको निरन्तरतामा जान्छौं । तर, नराम्रो कामको निरन्तरतामा जाँदैनौं भनेका थियौं । बारेकोटमा गरिबी निवारण गर्ने, रोजगारी सिर्जना गर्ने, दीर्घकालीन पूर्वाधार विकास गर्ने, समयानुकूल शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि र पर्यटन सबै क्षेत्रमा परिवर्तनको आयामको प्रतिबद्धता गरेका थियौं । त्यो प्रतिबद्धताअनुरूपकै बाटोमा हामी हिँडिरहेका छौं ।

चुनावका बोलेका सबै कुरा एकै पटक पूरा हुन्छन् भन्ने हुँदैन । तर, चुनावमा बोलेका कुरा पूरा गर्ने बाटोमा हिँडेका छौं कि छैनौं, त्यो महत्त्वपूर्ण कुरा हो । हामीले चुनावताका गरेका प्रतिबद्धता पूरा गर्ने यात्रामा हिँडेका छौं । पाँच वर्षपछि हामीले बोलेका कुराहरू पूरा गरेको बारेकोटी जनताले देख्नेगरी परिणाम प्राप्त गर्ने गरी काम गर्न अगाडि बढेका छौं ।

– जनतासामु गरेका वाचाहरू पूरा गर्न के-के योजना छन् ?

बारेकोटमा १५ शय्याको अस्पतालका काम, क्याम्पस स्थापना, पर्यटन गुरुयोजना निर्माण, जल उपयोग, बाल विवाह अन्त्य, बाल विवाहविरुद्धको अभियान बारेकोटमा सञ्चालन गरेका छौं । बारेकोटलाई पोषणमैत्री गाउँपालिका बनाउन पोषण मैत्री टोल घोषणा गर्ने कार्यक्रम अगाडि बढाएका छौं । एक घर, एक धारा निर्माण अभियान चलाएका छौं । यो आर्थिक वर्षमा ४३१ घरधुरीमा खानेपानी सुविधा पुर्‍याउँदैछौं ।

पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि बारेकोट आफैं सुन्दर ठाउँ हो । देश विदेशमा प्रचारप्रसार गर्न पर्यटन गुरुयोजना निर्माण अगाडि बढाएका छौं । पानी उपयोगका लागि गुरुयोजना बनाएका छौं । बारेकोटलाई समृद्धिको बाटोमा हिँडाउन सकिने काम प्रारम्भ गरेका छौं ।

पाँच वर्षभित्र सबैका घरमा एक घर, एक धारा बनाउने अभियान सञ्चालन गरेका छौं । विद्युतीकरणमा उज्यालो बारेकोट कार्यक्रम अगाडि बढाएका छौं । सबै वडामा विद्युतीकरण बनाउन बारेकोटका साना जलविद्युत आयोजनाको कुलो मर्मत, पोल, तारलगायतका समस्याको समाधान गरेर बारेकोटको उत्पादित बिजुलीबाट नै गाउँपालिकालाई उज्यालो बनाउने योजना छ । पशुपालनमा किसानलाई आकर्षित गर्ने कार्यक्रम सुरु गरेका छौं ।

बारेकोटमा अनुमानको आधारमा खेती गर्ने होइन । बारेकोटको माटोमा के फल्छ, के उत्पादन हुन्छ भनेर ९ वटा वडाकै माटो परीक्षण गरेर त्यो माटोको उर्बरा शक्ति के हो भनेर एक वडा एक पकेट कार्यक्रम बनाएर हामीले जनतासँग गरेका प्रतिबद्धता पूरा गर्ने गरी र बारेकोटको समृद्धिका लागि अगाडि बढेका छौं ।

– काम गर्नलाई चुनौती पनि होला नि ?

काम गर्दा चुनौती हुन्छ । चुनौतीको सामना गरेर सम्भावनाका ढोकाहरू खोल्ने हो । अहिले पनि बारेकोटमा स्रोतसाधनको अभाव छ । जनताको आफू केन्द्रित र आत्म केन्द्रित मनोविज्ञान छ । अझ नेता कार्यकर्ता मनोविज्ञान छ । त्यसैलाई परिवर्तन गरेर सार्वजनिक हितलाई प्राथमिकता दिइरहेका छौं । सार्वजनिक हित र उपलब्धिभित्र व्यक्तिको उपलब्धि जोडेर सामूहिक परिणाम प्राप्त गर्ने गरी काम अगाडि बढाएका छौं । यस्तो गर्दै जाँदा यसमा समस्या रहन्छन् । आफू, आत्मा, व्यक्ति, राजनीतिक पार्टी, भूगोल र बस्ती केन्द्रित हुने विभिन्नेखाले समस्याहरू छन् । यी समस्याहरूलाई चिरेर हामीले हामी सबैको बारेकोट, राम्रो र हाम्रो बारेकोट बनाउने अभियान अगाडि बढेका छांै ।

– तपाईंका प्राथमिकताभित्र के के पर्नेछन् ?

शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि, पर्यटन, रोजगारी, पूर्वाधार विकास नै मुख्य प्राथमिकता हुन् । यसभित्र पनि मुख्य विभिन्न आयामहरू हुन्छन् । ती आयामहरूलाई केलायो भनेमात्रै विकासले प्राथमिकता पाउने हो । बारेकोटको समृद्धिले समग्र राष्ट्रको समृद्धिमा टेवा पुग्ने गरी जान सक्छौं या सक्दैनौं भन्ने विषय पहिला चासोको विषय रहेको छ ।

– तपाईंको पालिकामा विद्यार्थीले समयमा पाठ्यपुस्तक पाउँछन् कि पाउँदैनन् ?

यो नेपालको राष्ट्रिय रोगका रूपमा रहेको छ । विद्यार्थी शैक्षिक सत्र सुरु भएदेखि परीक्षा दिँदासम्म विद्यार्थीको हातमा किताब नपुग्नु नेपालको राष्ट्रिय रोग हो । यो रोग अन्त्य गर्न सङ्घीय सरकारले नै महत्त्वपूर्ण भूमिका निभाउनुपर्छ । यो विषयमा समयमै पाठ्यपुस्तक पुगे भन्ने सुन्न आएको छ । यो राज्यको उत्तरदायित्वभित्र पर्ने कुरा हो । यसलाई प्रभावकारी रूपमा कार्यान्वयन गर्ने हिसाबले अगाडि बढ्नुपर्छ । हामीले स्थानीय पाठ्यक्रम निर्माण अगाडि बढाएका छौं ।

काम गर्दा चुनौती हुन्छ । चुनौतीको सामना गरेर सम्भावनाका ढोकाहरू खोल्ने हो । अहिले पनि बारेकोटमा स्रोतसाधनको अभाव छ । जनताको आफू केन्द्रित र आत्म केन्द्रित मनोविज्ञान छ । अझ नेता कार्यकर्ता मनोविज्ञान छ । त्यसैलाई परिवर्तन गरेर सार्वजनिक हितलाई प्राथमिकता दिइरहेका छौं ।

– गाउँपालिकामा अध्यक्ष र उपाध्यक्ष फरक पार्टीको भइरहँदा कतिपय स्थानीय तहमा काम गर्नलाई असहज भइरहेको सुनिन्छ । तपाईंको गाउँपालिकामा कस्तो छ अवस्था ?

बारेकोट गाउँपालिकामा राजनीतिक प्रतिबद्धता छैन । बारेकोटको विकासका सन्दर्भमा हामी एकताका साथ अगाडि बढ्नुपर्छ भन्ने मेरो मान्यता छ । उपाध्यक्षमात्रै नभएर वडा अध्यक्षहरु र कार्यपालिका सदस्यहरू एक ठाउँमा उभिएर हामी बारेकोट निर्माणको अभियानलाई साझा अभियानका रूपमा एकीकृत तागतका रूपमा अगाडि बढेका छौं । हाम्राबीचमा त्यस्तो खालको वैमनश्य, मनमुटाब र कुनै राजनीतिक प्रतिस्पर्धा छैन ।

– महालेखाको प्रतिवेदनमा स्थानीय तहमा थुप्रै आर्थिक अनुशासनको प्रश्न पनि उठाइएको छ । यसको पालनामा तपाईं कति प्रतिबद्ध हुनुहुन्छ ?

जनताले परिणाम खोजेका छन् । देश प्रक्रियाको वरिपरि घुमिरहेको छ । हामी जनतालाई छिटोभन्दा छिटो परिणाम निस्किने गरेर  काम गर्न खोज्छौं । तर, प्रक्रियाले हामीलाई रोकिरहेको हुन्छ । त्यस्तो प्रक्रियाका उल्झनहरु तोडेर राजनीतिक नेतृत्वले निर्णय गर्छ । त्यो राजनीतिक निर्णयलाई महालेखापरीक्षक अथवा कुनै निकायले अनियमितता भयो भन्ने हुन्छ । तर, हामी त्यसमा आफ्नो व्यक्तिगत फाइदाका लागि, राजनीति पार्टीका फाइदाका लागि, कुनै अमुक समूह वा शक्तिका निम्ति होइन । समग्र पालिकाको हित र  समृद्धिका लागि गर्ने काम यस्ता उल्झनहरु म धेरै प्राथमिकतामा राख्नुपर्छ भन्ने ठान्दिनँ । यो ठूलो विषय पनि होइन ।

– कर्मचारी संयन्त्रले जनप्रतिनिधिलाई असहयोगका कुरा पनि सुनिन्छन् । अनि कतिपय ठाउँमा नियम बाहिरको काम गराउन जनप्रतिनिधिले दबाब दिएका कुरा पनि आइरहन्छन् नि !

यो कुरा सत्यको हो । हामी पाँच वर्षका लागि निर्वाचित भएर आएका हौं । कर्मचारी त लामो पेसागत अनुभव सँगालेर आउनुभएको हुन्छ । लामो भविष्य पनि हेर्नुभएको हुन्छ । कर्मचारी प्रक्रियाको वरिपरि घुम्न खोज्नुहुन्छ । तर, हामी परिणाम छिटो खोज्छौं । यही खालको अन्तरद्वन्द्व हो । यो अन्तरद्वन्द्वलाई हामीले हाम्रो पालिकामा प्रक्रिया पनि मिलाउने र परिणाम पनि निस्किने काम गर्नुपर्छ भन्ने कर्मचारी र हाम्रोबीचमा समझदारी रहेको छ । हाम्रोबीचमा त्यस्तो कुनै छैन । समय क्रममा त्यस्तो नहोला भन्न सकिन्न । समय अनुकूल समायोजन गरेर जानुपर्छ ।

– अबको पाँच वर्षमा बारेकोटमा के कस्ता सुधार भएको देख्न पाइन्छ ?

अबको पाँच वर्षमा बारेकोटका ९ वटा वडामा विद्युत, एक घर एक धारा, विपन्न नागरिकहरूको अलग मानव घर, अलग पशु घर निर्माण, एक वडा एक तालिमको कार्यक्रम, सबै वडामा यातायातको सुविधा, शैक्षिक क्षेत्रको सुधार र  पर्यटन प्रवर्द्धनलगायतमा सुधार भएको हुनेछ ।

– प्रदेश र संघ सरकारबाट कतिको साथ, सहयोग पाइरहनुभएको छ ?

संविधानले साझा विषयहरूको ग्यारेन्टी गरेको छ । संघ, प्रदेश र स्थानीय तहको एकल अधिकारको विषयमा ग्यारेन्टी गरेको छ । स्थानीय तहहरू आर्थिक रूपमा मजबुत नहुँदा समस्या छ । स्थानीय तह संघ सरकारको कार्यान्वयन गर्ने इकाई हो कि भन्ने देखिन्छ । यो हुनुहुँदैन । स्थानीय सरकार पनि एउटा सरकार हो भन्ने मान्यता स्थापित गर्नुपर्छ ।