विश्वकपमा प्रयोग भएको बल- यस्तो छ विशेषता र इतिहास

काठमाडौं । हरेक चार वर्षमा जब विश्वकपले एक पछि अर्को राष्ट्रमा फड्को मार्दै नयाँ संस्करण लिएर आउँछ । त्यसरी नै एडिडासले त्यहाँको परिवेशसँग मेल खाने विषेश प्रकारको ‘म्याच बल’ सार्वजानिक गर्ने गर्छ ।

कतारमा जारी फिफा विश्वकपका लागि पनि एडिडासले त्यस्तै दुई फरक बल सार्वजानिक गर्‍यो । यहाँ विश्वकपमा प्रयोग भएका बलको चर्चा गरिएको छ ।

जारी विश्वकपमा समूह चरणदेखि क्वार्टरफाइनल सम्म खेलाइएको बलको नाम थियो ‘अल रिला’ जसको अरबीमा अर्थ हुन्छ ‘द जर्नी ’ अर्थात यात्रा । यो बल विभिन्न कतारी संस्कृतिक तत्व मिलेर बनेको थियो । भाषा, वास्तुकला, प्रतिष्ठित डुङ्गा र राष्ट्रिय झण्डासहितको आकृतिलाइ मिलाएर यो बललाई विशेष बनाइएको थियो ।

क्वार्टरफाइनल खेल सकिएपछि सेमिफाइनल र फाइनलका लागि एडिडासले ‘अल हिल्म’ नामको बल सार्वजानिक गरेको छ । ‘अल हिल्म’ को अर्थ हुन्छ ‘द ड्रिम’ अर्थात सपना । दुवै बलको नामले नै विशेष स्वभाव बोकेको छ ।

विश्वकपको फाइनल नजिकसम्म पुग्नका लागि समूह चरण अन्तिम १६ र क्वार्टरफाइनल भनेको एक यात्रा नै हो ‘अल रिला’ बलको अर्थ पनि यात्रा नै हो ।

सेमिफाइनल पुगेपछि फाइनल सम्म पुगेर विश्वकपको ट्रफी चुम्ने हरेक टीमको सपना हुन्छ अनि सेमिफाइनल पछि खेलाइने बल ‘अल हिल्म’ को पनि त्यही नाम हो ‘सपना’ ।

विश्वकपमा यी दुवै बलको विशेषता के छन् त ?

फिफाका अनुसार ‘अल रिला’ र ‘अल हिल्म’ विश्वकप इतिहासमा अहिले सम्मको उडान गति तीब्र भएको बल हो । यो बल अन्तिम उत्पादन हुनुअघि खेलाडीहरूले मैदानमा राम्रोसँग परीक्षण गरिसकेका थिए । यस्तै, यो विश्वकपको पहिलो म्याचबल हो जसलाई विशेष ‘वाटर-वेस्ड’ मसि र ग्लुको प्रयोगमा बनाइएको छ ।

फिफा विश्वकप २०२२ मा बल भित्रै अत्याधुनिक प्रविधिको जडान गरिएको छ । भीएआर प्रणाडीलाई स्तरउन्नती गराउन र छिटो भन्दा छिटो डाटा उपलब्ध गराउन प्रयोग भएको नयाँ प्रविधिले यो बललाई विशेष र उन्नत बनाएको छ ।

यो बलभित्र जडान गरिएको प्रविधिले म्याच अफिसियलहरूलाई चाँडोभन्दा चाँडो सही निर्णय लिन मद्दत गरेको छ ।

एडिडासले कहिलेदेखि विश्वकपको अफिसियल म्याचबल उत्पादन गरिरहेको छ ?

अल रिला र अल फिल्म एडिडासले विश्वकपका लागि सफलतापूर्वक उत्पादन गरेको १४औं र १५औं बल हो ।

खेलकुदसम्बन्धी विशाल कम्पनीले सन् १९७० मा मेक्सिकोमा आयोजना भएको विश्वकपमा ‘टेलस्टार’ नामको बल सार्वजानिक गरेको थिया । त्यहि एडिडासले उत्पादन गरेको पहिलो विश्वकप बल हो । त्यसयता विश्वकपमा एडिडासले एकछत्र राज गरेको छ ।

त्यसपछि एडिडासले सबै विश्वकपमा अफिसियल म्याच बल उत्पादन गर्ने गरेको छ । महिला विश्वकपमा पनि सन् २०११ देखि एडिडासले नै बल उत्पादन गर्ने गरेको छ ।

हालसम्मका विश्वकपमा प्रयोग भएका म्याच बलहरू:

विश्वकपको कुन बल सबैभन्दा धेरै चर्चित भए?

टेलस्टार(१९७०)/टेलस्टार१८(२०१८)

टेलस्टार एडिडासले उत्पादन गरेको पहिलो म्याच बल हो । जुन सन् १०७० मा मेक्सिकोमा आयोजना भएको विश्वकपमा प्रयोग भएको थियो । प्रतिष्ठित ३२ प्यानल रहेको यो बलले ‘ब्ल्याक एन्ड ह्वाइट’ फिचर गदर्छ । जुन त्यसपछिका वर्षहरुमा बलहरु उत्पादन गर्दा प्रयोग गर्न थालिएको थियो ।

समूह चरण र नकआउट चरणका लागि छुट्टा छुट्टै विशेष्ताका साथ फिफाले रूसमा आयोजना भएको विश्वकप २०१८ मा टेलस्टारलाई पुनः भित्र्याएको थियो ।

जाबुलानी (२०१०)

जाबुलानी दक्षिण अफ्रिकामा सन् २०१० मा आयोजना भएको विश्वकपमा प्रयोग गरिएको थियो । जुन निकै विवादित भएको थियो । केही खेलाडी र समर्थकका अनुसार बलको वायुगतिमा समस्या थियो । जसको अर्थात बल अप्रत्यासित मार्गतिर उड्ने गथ्यो ।

ब्राजुका (२०१४)

ब्राजुका ब्राजिलमा आयोजना भएको विश्वकपमा प्रयोग भएको बल हो । जुन विश्वकप इतिहासमा पहिलो पटक समर्थकहरूले राखेको बल हो । सन् २०१० मा विवादित बनेको जाबुलानी बल पछि सबैभन्दा धेरै परिक्षण गरेर बनाएको बल ब्राजुका रखेको एडिडासले दाबी गरेको छ ।